Inanna, heerseres van hemel en aarde

Geschiedenis van een Sumerische Godin

Henriette Broekema

Inanna was de grote godin van de Sumeriërs, een volk dat vijfduizend jaar geleden in het huidige Irak de eerste grote stedelijke beschaving creëerde. Inanna was een liefdesgodin, godin van de planeet Venus, en verantwoordelijk voor de vruchtbaarheid van het land. De Griekse Aphrodite en de Romeinse Venusgodin hebben veel aspecten van Inanna overgenomen. De koningen vereerden Inanna en vierden met haar het ritueel van het Heilig Huwelijk. Maar zij riepen haar hulp ook in tijdens de langdurige oorlogen die ze voerden, zodat Inanna trekken van een oorlogsgodin kreeg. Als vruchtbaarheidsgodin leidde Inanna een hartstochtelijk liefdesleven. Haar grote liefde was Dumuzi. Hij was geen god, maar een gewone sterveling. Hij was herder en leefde met zijn kudde in de steppe. De boeren zongen over dit liefdespaar talloze liederen tijdens de vele feesten die in de loop van het landbouwjaar werden gevierd. Hun liefdesspel kwam de groei van de gewassen en de vruchtbaarheid van de veestapel ten goede. Maar de idylle heeft niet lang geduurd, want Dumuzi werd vermoord. Wie vermoordde Dumuzi en waarom? Het antwoord op deze vragen ligt diep verscholen in de verborgen geschiedenis van de oude landbouwvolken.

De wereld waarin deze godin leefde ligt ver achter ons, maar dankzij de uitvinding van het schrift zijn een aantal schitterende prijsliederen en mythen over Inanna en haar geliefde herder Dumuzi tot in onze tijd bewaard gebleven. Zij worden in dit boek voor het voetlicht gebracht tegen de achtergrond van de Sumerische samenleving. Verschillende andere aspecten uit die tijd komen ook aan bod, zoals het kloosterleven, het vergoddelijkte koningschap en de dodenrituelen. Rond Inanna speelde zich een grootschalig ritueel af dat het Grote Wenen werd genoemd. Het blijkt een thema te zijn dat ook in andere landen rond de Middellandse Zee in de bronstijd veelvuldig terugkeert en zelfs sporen heeft achtergelaten in het Oude en Nieuwe Testament. Ook komen klaagzangen ter sprake over de verwoesting van Sumerië en de ondergang van zijn steden, waarin het vooral de stadsgodinnen zijn die hartverscheurend hun ontzetting hierover laten horen. Eén klaagzang lijkt een beschrijving te zijn van de verwoestingen die door een tsunami waren aangericht.

Henriette Broekema probeert de complexe geschiedenis van godin Inanna voor een algemeen publiek toegankelijk te maken. In 26 hoofdstukken roept zij de verbijsterende wereld van godin Inanna tot leven aan de hand van de vele literaire teksten uit die tijd. Deze archaïsche geschriften roepen universele menselijke gevoelens op en weten ons nog steeds diep te raken.

Henriette Broekema studeerde Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Universitaire Instelling Antwerpen, Nederlands Recht aan de Universiteit van Amsterdam en Assyriologie aan de Universiteit van Leiden. Momenteel werkt zij als juridisch adviseur bij een rechtsbijstandsverzekeringsmaatschappij.